Mare Digitale

Het lijkt alsof de listicle, een artikel met een lijst van feitjes of weetjes, speciaal voor het internet ontworpen is. Maar “Als je denkt dat BuzzFeed de listicle heeft uitgevonden, dan heb je niet genoeg 19e eeuwse kranten gelezen. Ze zijn overal”, zegt Ryan Cordell, onderzoeker op het gebied van virale content in 19e eeuwse kranten. Het Niemanlab, organisatie over journalistiek in het internettijdperk, schrijft over Cordells presentatie bij MIT.

Voor kranten uit de periode 1800 – 1900 was het normaal om gedichten, korte gedeelten en feitenlijstjes uit andere publicaties over te nemen. “Veel 19e eeuwse kranten bevatten hoofdzakelijk content uit andere kranten”, zegt Cordell. De kranten waren meer een verzameling dan dat ze originele content maakten. Ook de listicle was een populair format. Zo verscheen de lijst “feiten die niets waard zijn” onder meerdere titels in ten minste 120 verschillende kranten tussen 1853 en 1899. Dat terwijl veel van de feiten niet waar waren, en ze in de diverse uitgaven verschilden.

Cordell maakt voor zijn onderzoek gebruik van de collectie van historische kranten uit de Library of Congress’ Chronicling America. In oude kranten staan voorbeelden van lijsten en artikelen, zoals de omvang van meren in de Verenigde Staten, de levensverwachting van verschillende dieren, en eigenschappen van tomaten. We zouden niet verbaasd opkijken als we deze lijsten op Facebook nu zouden terugvinden.

De kranten namen het ook niet altijd even nauw met de bron. Het gedicht “The Children” van Charles M. Dickinson uit 1864 is in meerdere kranten en bloemlezingen ten onrechte aan Charles Dickens toegeschreven. Het gedicht zou zelfs postuum in de papieren van Dickens gevonden zijn. Dickinson weersprak dit door een brief van Dickens’ zoon te publiceren, met “Dit is niet mijn vaders gedicht. Hij schreef het niet. We hebben het niet in zijn bureau gevonden.”